Otrov razuma ili izlečenje nacije - Vojin Vidanović-poglavlja

II-03. LOŠA DECA I KRIMINALCI

Buxna

July 12, 2015

Prema izveštaju agencije UN za droge i kriminal (UNODC) iz 2003. još jednom se potvrđuje da je kanabis najkorišćenija ilicitna droga sa 160 miliona korisnika,dok na svetu ima oko 8 milona korisnika ekstazija ili oko 10 miliona korisnika heroina¹⁵. Isti izvor navodi da na svetu ima oko 200 miliona korisnika ilicitnih droga, odnosno 3,4% svetske populacije ili 4,7% populacije iznad 15 godina. Dakle, pouzdano se može reći da kanabis koristi oko 3-4% svetske populacije iznad 15 godina. To je trend blagog porasta u odnosu na 2001. na svetskom nivou.

Holandski Centar za istraživanje droga donosi zanimljivo istraživanje na sosptvenoj populaciji, o upotrebi legalnih i ilegalnih droga (u procentima populacije Holandije:)¹⁶

Američka istraživanja potvrđuju da je kanabis najkorišćenija ilegalna droga – koristi ga čak 76% korisnika droga. Oko 59% korisnika droga do sada je koristilo samo marihuanu, 17% marihuanu i još

neku ilegalnu drogu a 24% drugu drogu ali ne i marihuanu.

Dakle, oko 41% korisnika ilegalnih droga u 2000. (procenjeno 5,7 miliona Amerikanaca) koristi ilicitne droge koje nisu marihuana i hašiš, sa ili bez upotrebe i marihuane (videti grafikon).

Kod nas, prema jednom od retkih istraživanja o mladima kaže se: „… U daljoj analizi zadržali smo se na korišćenju marihuane i nastojali smo da utvrdimo u kojim kategorijama mladih je upotreba marihuane češća. Najpre, mladići uzimaju marihuanu značajno češće od devojaka – dok

31% mladića izjavljuje da je probalo marihuanu, to priznaje 14% devojaka. Pokazuje se da je uzimanje marihuane najčešće u Beogradu (uzelo ju je 32% mladih), pa u Vojvodini (24%), a najređe u užoj Srbiji (17%). S obzirom na uzrast, najmanje uzimaju marihuanu oni mlađi od 18 godina, ali i među njima ima 15% onih koji su je bar jednom probali. Među starijim od 18 godina nije utvrđeno da sa povećanjem uzrasta dolazi do češćeg korišćenja marihuane (Tabela 3).

Tabela 3: Uzimanje marihuane i uzrast

			uzrast
		15-18 god.	19-21 god.	22-25 god.	Ukupno
marihuana	nikad	84.5%	72.7%	73.4%	77.6%
marihuana	probao/la sam	9.5%	14%	11.1%	11.3%
	samo jedanput
	dva ili vise puta	6%	13.3%	15.5%	11.1%

Što se zanimanja tiče, korišćenje marihuane najrasprostranjenije je među studentima – 36%. Ako ukrstimo kategorije u kojima je upotreba marihuane češća, naći ćemo da među studentima muškog pola u Beogradu samo 46.7%, dakle nešto manje od polovine, nije nikad probalo marihuanu“¹⁷“.

Dakle, iako ovde nema jasnih socioloških i kulturnih podataka, teško je predrasudu da su pušači kanabisa „asocijalni i antiosocijalni“ primeniti na toliko veliki broj ljudi širom planete, ili na 1’-15% populacije mladih 19-25 godina, koji su probali ili koriste kanabis, posebno trećinu populacije koja se akademski obrazuje. Uzrok predrasude može se jasno locirati u istorijatu korišćenja kanabisa u SAD: masovno konzumiranje kanabisa počelo je kasnih 60-ih, u vreme kada se veliki broj ljudi opirao ratu. Ljudi su počeli da

Global Illicit Drug Trends 2003 (UN Office on Drugs and Crime: Vienna, Austria, June 2003), p. 101.

University of Amsterdam, Centre for Drug Research, Licit and Illicit Drug Use in the Netherlands, 1997 (Amsterdam: University of Amsterdam, September 1999), pp. 45, 46, 47, 55

Istraživanje je izvedeno u saradnji Ministarstva prosvete i sporta Republike Srbije (Odsek za omladinu), Centra za proučavanje alternativa, i PRONI Instituta za socijalno obrazovanje, Švedska. Terenski deo istraživanja obavljen je između 8 i 13. juna 2002. godine. Intervjuisan je 1.591 mlad čovek koji ima od 15-24. godine, na teritoriji Srbije (bez Kosova i Metohije)..

puštaju kosu i bradu. Ljudi su postali zainteresovani za prirodnu hranu, ekologiju i okruženje. Desilo se buđenje generacije i povratak religioznom mentalitetu, povezano sa iznenadnim omasovljenjem korišćenja kanabisa.

Ove nove društvene pojave su, zavisno od interperatora, medijski pozitivno ili negativno propraćene. Parole ove generacije bile su: ne želim da idem u rat, ne želim da budem deo političko-militantno-ekonomskog fijska koji nazivate društvom. U konverzaciji sa mladim ljudima i studentima često se marihuana kontrastrira alkoholu i opisuje kao droga mira, koja smanjuje tendencije ka agresivnosti, dok alkohol proizvodi neprijateljsko, agresivno ponašanje. Marihuana je sa njihove strane viđena kao prigodna generaciji koja naglašava mir, i koja je na mnoge načine, antikompetitivna. Same kulture u kojima se koristi kanabis (Karibi, delovi Afrike, Indijski podkontinent, Kina) primarno su miroljubive.

Najstrožiji u sprovođenju antikabis zakona je SAD, sa svojom politikom „Rata drogama“ koji se u praksi svodi na hapšenje i obeležavanje ljudi za kriminalce i zbog posedovanja kanabisa. Često povezivanje kanabisa i kriminala, posebno u SAD, se lako može opovrgnuti zvaničnim statističkim podacima FBI¹⁸ iz kojih je očigledno da zakon ne suzbija promet (manje od 15% hapšenja su „dileri“). Takođe je očigledno da je za 22 godine 10,5 milona ljudi uhapšeno zbog marihuane.

Marijuana Arrests and Total Drug Arrests in the US

	Total Drug	Total	Marijuana	Marijuana
Year	Arrests	Marijuana	Trafficking/Sale	Possession
		Arrests	Arrests	Arrests
2002	1,538,813	697,082	83,096	613,986
2001	1,586,902	723,628	82,519	641,109
2000	1,579,566	734,497	88,455	646,042
1999	1,532,200	704,812	84,271	620,541
1998	1,559,100	682,885	84,191	598,694
1995	1,476,100	588,964	85,614	503,350
1990	1,089,500	326,850	66,460	260,390
1980	580,900	401,982	63,318	338,664

* * *

Nadam se da ovde izneti podaci mogu zagolicati um svih nas. Svako od nas poseduje predrasude, ali nisu svi rasisti. Kada je kriminalizacija kanabisa u pitanju, izvesno je da su predrasude donekle dovele do „rasističkog“ zakona, a to je upravo ono protiv čega se njegovi korisnici bore. Pitanje „ko zapravo koristi kanabis“ i postojeća predrasuda da su to sami kriminalci ili osobe sa drugim vrstama asocijalnog ponašanja ostaje otvorena za dokazivanje, i izazov kako protivnika, tako i osoba koje se zalažu „za kanabis“. I za pro i za contra opcije ostaje čitav niz podpitanja na koje treba odgovoriti pre davanja finalnog suda:

Koliki deo ukupne populacije koristi marihuanu?
Koliko mladih koristi kanabis i ko su oni?
U kojim kulturama i sredinama se kanabis koristi o davnina?
Kakve su realne opasnosti a kakve koristi efekata kanabisa?

Koliki deo populacije korisnika nelegalnih (ilicitnih) droga koristi kanabis? Da li je realno toliki deo ljudi izlagati nelegalnom tržištu i progonu?

Da li je kanabis uzrok ili posledica njihovog psihofizičkog stanja i uticaja sredine?
Da li su korisnici kanabisa nužno kriminalci i agresivni ljudi?
Koliko vremena i novca se troši na hapšenje ljudi zbog posedovanja marihuane – koliko je efektivnije preusmeriti snage na prevenciju, redukciju štete i suzbijanje velike proizvodnje i distribucije sintetičkih droga?

¹⁸ Federal Bureau of Investigation, Crime in America: FBI Uniform Crime Reports 2002 (Washington, DC: US Government Printing Office, 2003), p. 234, Table 4.1 & and p. 234, Table 29